KSIĄŻKA: Instrukcja obsługi lasu

Instrukcja obsługi lasu to czwarta książka Petera Wohllebena, którą przeczytałam. Jest to też nasta książka o podobnej tematyce jaką mam za sobą. I powiem Wam, że mam już trochę dość.

Ze wszystkich książek autora, Instrukcja zmęczyła mnie najbardziej. Podobnie jak poprzednie książki zawiera wiele ciekawostek o życiu lasu, ale zawiera też sporo tez, z którymi się nie zgadzam.

Ubój drzew
To chyba uderzyło mnie najbardziej. Peter Wohlleben porównuje ścinanie drzew z ubojem zwierząt.
Twierdzi, że drzewa cierpią tak samo mocno jak hodowane na użytek człowieka krowy, świnie czy kury. Nie mieści mi się to w głowie. Jak można porównywać ból świadomych istot z „przeżyciami” rośliny? Na dodatek to stwierdzenie pada z ust osoby, która sama hoduje zwierzęta w swojej leśniczówce i nie ma problemu z tym, żeby ograniczać ich przestrzeń życiową elektrycznym pastuchem.

Koniki
Autor książki (i nie tylko on) nawołuje, do zaprzestania korzystania z harvesterów (tzw. mechanicznych drwali), maszyn, które swoim ciężarem dewastują strukturę gleby w lesie. W efekcie nie tylko ścinane drzewo pozbawiają życia, negatywnie wpływają też na jego sąsiadów, gdyż utrudniają korzeniom pobieranie wody z gleby, uśmiercają też wszystkie drobne, glebowe żyjątka. Brzmi strasznie prawda? Owszem. A wiecie jaka jest alternatywa? Zaprzęganie do ciężkiej pracy koni (w książce Wieczny las jedna z bohaterek pieszczotliwie nazywa je konikami, co w tym kontekście brzmi jak słaby żart). A konie, wbrew powszechnej opinii wcale nie lubią dźwigać i bez poganiania batem nie przeciągną ważącego kilku ton pnia drzewa. Wybór między maszynami, a końmi jest jak wybór między sraczką a rozwolnieniem.

„To oczywiste, że drewno jest potrzebne, ale serce boli, jak się widzi, wie pani, sposób tego wycinania. Mam koszmarną pretensję o te maszyny. Bo widzi pani, dawniej, jak wycinali las, to wyciągali drzewo konikami. Nie cierpiało przy tym poszycie. Nic nie cierpiało. […] Jasne, że się tego nie cofnie, tego umaszynowienia. Ale tak sobie wspominam i myślę, że jednak lepiej było dawniej. Miejscowi mieli zatrudnienie przy zrywce, koniki trzymali. W tej chwili maszyny zastąpiły wszystko. Koników nikt już nie trzyma.”

 Czy tylko mi się włos na głowie jeży, kiedy czytam takie rzeczy?

Ciekawostki
Ale wracając do książki, znalazłam w niej też kilka ciekawostek. Niektóre mrożą krew w żyłach. Rozdział o przetrwaniu w lesie i jedzeniu robaków nie należał do moich ulubionych. Szokujące były dla mnie informacje o tym, jak Niemcy opryskiwali swoje liściaste lasy, żeby zrobić miejsce na plantacje drzew iglastych (bardziej cenionych w drzewnym biznesie). Tacy są ekologiczni.

Z książki można się też dowiedzieć jakie niebezpieczeństwa czyhają na ludzi w lesie (pasożyty, kleszcze) i jak się przed nimi uchronić, co dla miłośników leśnych wypraw może być bardzo przydatne. Podobały mi się też informacje o tym jak odróżniać drzewa (po smaku, po tym jak spływa po pniu woda w czasie burzy), oraz to, że w nocy warto mieć przy sobie czerwone źródło światła (szkoda, że nie wiedziałam tego w czasach, kiedy jako harcerka latałam po lasach w środku nocy).

Muszę też przyznać, że popieram stanowisko autora odnośnie myślistwa, które przewijało się też przez poprzednie jego książki (Sekretne życie drzew, Duchowe życie zwierząt i Nieznane więzi natury). Szkoda tylko, że miłość autora do zwierząt jest taka wybiórcza.

W książce wyjaśniony jest też mechanizm, o którym pisałam przy okazji wizyty na Wrzosowisku w Okonku czyli dlaczego na niektórych obszarach wycina się drzewa w ramach ochrony środowiska. Taki paradoks, który pokazuje, że na przyrodę należy patrzeć z szerszej perspektywy. Niestety nie wszyscy to potrafią.

P.S. Smutny żartem jest też to, że książka tak zaciekłego obrońcy lasów wydana została w sposób bardzo rozrzutny jeśli chodzi o ilość zużytego papieru. Tylu pustych stron w książce już dawno nie widziałam. 72 na 368 stron książki nie zawierają żadnej treści poza kolorem lub szlaczkiem, tzn., że prawie 20% papieru zostało zużyte zupełnie bezsensownie.  Ale to już jest raczej wina polskiego wydawnictwa, a nie samego autora. Mimo to niesmak pozostał.

Jeśli jednak macie ochotę przeczytać książkę, sugeruję raczej zakup e-booka lub wizytę w bibliotece.