Moda na dodawanie przedrostka eco czy bio przed nazwą produktu już od kilku lat zatacza coraz szersze kręgi. Z jednej strony cieszy mnie coraz lepsza dostępność produktów z tej kategorii, z drugiej strony, wiem, że z każdym miesiącem jako konsumentka muszę być coraz bardziej czujna i dociekliwa, żeby nie dać się nabrać na greewashing.
O ile w przypadku produktów spożywczych czy nawet kosmetyków sprawa nie jest aż taka trudna, składy są jawne, popularne certyfikaty są dobrze wyjaśnione w sieci, a opakowania zawierają odpowiednie oznaczenia, dzięki którym wiem z czego zostały wykonane. Ale jak rozpoznać ekologiczne ubrania, meble czy sprzęt AGD? Dziś postaram się Wam wyjaśnić jak ja rozumiem termin produkt ekologiczny. Zacznijmy od wyjaśnienia podstawowych pojęć.
Słowniczek pojęć
- jak produkt powinien wyglądać/działać by klient który go kupi rozwiązał jakiś swój problem/zaspokoił jakąś potrzebę (np. czy kurtka zimowa powinna mieć kaptur by dobrze spełniać swoją rolę – ochronić klienta przed chłodem albo jakie krój powinna mieć kurtka by chronić przed chłodem, ale jednocześnie nie zniekształcać sylwetki osoby, która ją nosi).
- jaki materiał lub technologię wybrać, by koszt był jak najniższy, a zysk firmy jak najwyższy (z jakiego materiału powinna być wykonana taka kurtka by nie była za droga w produkcji, ale jednocześnie dała sobie radę z zimnym wiatrem, deszczem czy śniegiem)
- jakie unikatowe rozwiązania można do tego projektu wprowadzić by wyróżnić się na tle konkurencji (np. czy jesteśmy w stanie zaprojektować zamek, który da się zapiąć jedną ręką).
- jakie rozwiązania może zastosować, by rozsławić firmę, miasto lub region z którego pochodzi firma (tak jak Bolesławiec stał się sławny dzięki ceramice, a Prowansja dzięki uprawie lawendy) itp.
pokoleniom poprzez zarządzanie zasobami ludzkimi, naturalnymi, finansowanymi i rzeczowymi przyczyniającymi się do długookresowego wzrostu dobrobytu i bogactwa. Innymi słowy w zrównoważonym rozwoju ważna jest nie tylko ochrona środowiska, ale też dobrostan lokalnych społeczności zamieszkujących dany obszar teraz i w przyszłości.
- Przemilczenie niewygodnego faktu
- Wyolbrzymienie mało istotnego aspektu produktu
- Nadużywanie graficznych, najczęściej zielonych symboli zawierających zwroty BIO lub EKO, które udają certyfikaty lub nawet używanie znaczka certyfikatu, którego firma nie zdobyła
- Podkreślenie oczywistości (np. że herbata jest wegańska)
- Firma produkująca nie biodegradowalny środek czystości chwali się, że zapakowała go w karton nadający się w 100% do recyklingu, ale nie wspomina o tym jaka ilość zanieczyszczeń powstała podczas produkcji i użytkowania tego produktu
- Firma sprzedająca sztuczną trawę reklamuje ją jako ekologiczną, ponieważ nie trzeba jej podlewać. Nie wspomina jednak o zanieczyszczeniach powstających podczas jej produkcji, trudnościach z utylizacją zniszczonej trawy czy stracie siedliska jakiej doświadczają zwierzęta i owady żyjące w glebie czy chociażby zapylacze.
Jack Candlish przekuł swoją pasję do surfowania w prawdziwie
zrównoważony biznes. Wszystko zaczęło się od tego, że pewnego dnia fala zniosła
go na skały i uszkodził swoją ulubioną deskę. Kiedy próbował ją naprawić
odkrył, że wykonana jest z poliuretanowej pianki i żywicy poliestrowej. Oba te
materiały nie nadają się do recyklingu, nie są biodegradowalne, a na dodatek są
bardzo toksyczne dla osób, które z nimi pracują.
Przeciętna deska surfingowa waży ok. 3 kg, ale w całym cyklu
życia produktu emituje 300 km C02 do
atmosfery, więc jej produkcja nie jest dobra dla środowiska. Ponieważ Jack
pokochał surfing między innymi dlatego, że był dla niego przyjemną formą spędzania
czasu blisko przyrody, zamiast kupować nową deskę z tworzywa sztucznego,
postanowił zbudować ją sam z wykorzystaniem bardziej zrównoważonego materiału
jakim jest drewno.
Po wielu miesiącach pracy nad prototypami Jack opracował
nową technologię produkcji desek surfingowych wykorzystującą do produkcji
lokalne drewno oraz styropian z drugiej ręki odbierany od miejscowych
restauracji i firm cateringowych. Jak deklaruje Jack, jego deski są bardziej
wytrzymałe i trwalsze, przez co mogą służyć miłośnikom fali dłużej niż zwykłe
deski.
Ale twórca Organic Dynamic nie poprzestał na
technologii i materiale. Jak sam przyznaje, produkcja desek surfingowych
generuje dużo odpadów (głównie ze względu na kształt produktu), więc Jack dla
każdego swojego odpadu znalazł nabywcę lub alternatywne zastosowanie (np.
bardzo cienkie paski drewna pozostałe po produkcji deski przerabia na…firmowe
wizytówki).
Ale najważniejszym dowodem na to, że Organic Dynamic
to firma stworzona w duchu zrównoważonego rozwoju jest to, że Jack postanowił
ograniczyć sprzedaż swoich desek tylko do Nowej Zelandii, żeby ograniczyć
emisję C02 związaną z transportem swoich produktów. Zamiast
wysyłać na drugi koniec świata gotowy produkt, postanowił zarabiać na sprzedaży
licencji na opracowaną przez siebie technologię.
Kiedy ktoś podchodzi do swojego biznesu w taki sposób jak Jack Candlish, nie ma mowy o greenwashingu.
Więcej o podejściu Jacka do eco designu możecie posłuchać na
jego wystąpieniu na TEDx.
Jak sprawdzić czy produkt naprawdę jest ekologiczny?
- Materiały
„low-impact”: materiał wykorzystany do produkcji jest nietoksyczny i pozyskiwany w sposób
zrównoważony (nie rabunkowy) - Odnawialność i recykling: materiał wykorzystany do produkcji pochodzi z
lokalnych, odnawialnych źródeł zarządzanych w sposób zrównoważony i/lub może być odnawiany poprzez recykling, czy inne formy odzyskiwania materiałów - Efektywność energetyczna: produkcja została zaplanowana tak, by zużywać jak najmniej energii
- Trwałość emocjonalna (Emotionally durable design): produkt jest na tyle dopracowany, że po zakupie się do niego przywiążesz. Trwała relacja między człowiekiem a produktem zmniejsza zużycie i marnotrawstwo, bo zazwyczaj bardziej dbamy o to, co pokochamy.
- Długość cyklu życia: produkt jest zaprojektowany na długowieczność, można go naprawić i/lub zmodernizować
- Możliwość ponownego wykorzystania: produkt został zaprojektowany tak, że bez problemu można dać mu drugie życie.
- Minimalny „ślad węglowy” : cały cykl życia produktu (wytwarzanie, użytkowanie, utylizacja) został przemyślany tak, by zminimalizować emisję C02 do atmosfery
- Standaryzacja: producent stosuje standardy projektowe, wzorce i dobre praktyki właściwe dla jego branży i otrzymuje odpowiednie certyfikaty
- Biomimikra: producent wykorzystuje mechanizmy funkcjonujące w
naturze i korzysta z fascynującej dziedziny nauki jaką jest biomimikra
(dziedzina wiedzy zajmująca się badaniem budowy i zasad
działania organizmów żywych, w celu wykorzystania wyników tych badań do
budowy urządzeń technicznych lub projektowania budynków). - Używanie zamiast posiadania: producent wspiera wykorzystywanie swojego produktu w modelu współdzielonym
- Wsparcie i umocnienie kapitału ludzkiego: producent traktuje swoich pracowników w sposób humanitarny i godnie wynagradza za pracę.
Jak zaprojektować prawdziwie ekologiczny produkt?
1 Comment
Świetny post! Bardzo wartościowy i edukacyjny! Gratuluję! To wiedza, której przeciętnemu Kowalskiemu naprawdę brakuje. Ale czy on tutaj zajrzy? Należy szerzyć tę wiedzę wszelkimi kanałami. Pozdrawiam, Pola 🙂